Onverminderd Grunnegs
Noa drij bundels, woarin achterainvolgens gedichten, körde verhoalen en columns bie nander brocht binnen, is lestdoags Fieke Gosselaar heur eerste roman verschenen: Het land houdt van stilte. Aan dij titel vaalt al òf te lezen dat t n Nederlandstoaleg bouk is, mor wieder is t deur en deur Grunnegs van oard.
t Grunnegse zit nait allenneg in d’omgeven woar t verhoal zoch òfspeult, in en rond Finnerwold, ook in Fieke heur schriefstiel komt t noar veuren: gain literair bedoulde mooischrieverij, mit grode woorden, biezundere metaforen en overmoateg gebruuk van show, don’t tell. Grunnegers hebben ja nait de noam dat ze grode proaters binnen. Fieke beschrift de dingen gewoon zo as ze binnen, in n dudelkhaid en n ainvoud dij recht dut aan t landschop van de polders achter heur geboortestee.
Siebo en Meena hebben n bed and breakfast in Finnerwold. Tot heur verdrait hebben ze nooit kinder kregen. Wat ooit n kinderkoamer worden zol, is uutendelk as gastenkoamer inricht. n Gast dij der voak verblift, is de jonge Randstedeling Warre. Zien moeke het over d’haile wereld zwurven en het der nooit recht veur hom west. Noadat zai uut tied kommen is, vindt Warre rust en troost in de stilte van de lege polders. Meena wil hom aiglieks wel zain as de zeun dij ze zulf nooit kregen het. Dit tot aargernis van Siebo, dij nait wait hou e mit Warre omgoan mout. In Ganzediek woont veurmoaleg theoaterschriever Duurt, ook n westerling dij de polders opzöcht het. Zien kollegoa’s en vrunden kozen veurnoamelk veur makkelk sukses in de toneelwereld en gingen veurbie aan zien kreoatieve inbreng. Noa onmin over n nije veurstellen was hai de Randstad ontvlucht. Hai zol n poar doage votblieven, om den mit n lege kop en nije moud weer aan de slag te goan. Zulf haar e toun nait rekend dat e nooit weerom goan zol. Nou, n poar joar loater, liekt Duurt gelukkeg te wezen mit zien doeven en t moaken van uutstapkes mit zien oldere buurvraauw.
t Lege polderlandschop harmonieert ook mit de heufdpersonen. Nait allenneg t laand holdt van stilte, ook de lu dij der wonen. Emootsies uutspreken doun ze nait zo gaauw, mor onder dij stilte kin wel wat loos wezen. De heufdrolspeulers hebben zo heur aigen intrigerende geschiedenis. Bie Duurt kommen deur t verhoal hìn ook herinnerns aan zien ongelukkege jeugdlaifde noar veuren. Uutendelk bliekt zai n verbindend element tussen de heufdpersonen te wezen.
Zo as zoveul Grunnegers van heur generoatsie, het Fieke Nederlands as eerste toal leerd. Grunnegs het ze benoam as proattoal oppikt, op de legere schoule en op t voetbalveld. Dat komt ook noar veuren in heur schrieverij: veur gedichten en columns is heur Grunnegs goud genog, mor bie körde verhoalen of n haile roman waarkt t veur heur nait. Mit de veulhaid aan woorden dij doarbie neudeg is, kin ze nait zo goud opschrieven wat ze vertellen wil en biev. nait daip genog op beschrievens van verhoalfiguren ingoan. Doarom het ze Het land houdt van stilte, net as de verhoalenbundel Tussen de anderen (2014), schreven in t Nederlands. Dat betaikent nait dat der gain ruumte is veur de Grunneger toal: veuraan in t bouk staait al as motto n citaat van dichter Derk Sibolt Hovinga: ‘Van swiegen holt het laand’; Meena vangt in de winkel van Venema’s Textiel in Finnerwold n proatje op tussen n poar vraauwlu uut t dörp. In dij dialoog wordt Grunnegs proat; bie de sluus van Nij Stoatenziel leest Warre t bord mit de laidtekst van Ede Staal over dat stee. Vaar van d’eerste vief regels binnen hier deur de schriefster bruukt; wieder komst in t verhoal nog enkeld n moal lös woord tegen.
Fieke Gosselaar het bewust de keuze moakt heur roman in t Nederlands te schrieven. As je goie proza of poëzie schrieven en doarmit n braid pebliek verdainen, is de streektoal al gaauw te klaain as literair podium. Want houveul lu ook Grunnegs proaten of verstoan kinnen, der binnen veul minder dij ook t geschreven Grunnegs machteg binnen. n Schriever dij op grotere schoal lezen worden wil, ook binnen d’aigen pervinzie, ontkomt sikkom nait aan t gebruuk van t Nederlands. Is dat n zwaktebod? Is dat te commercieel denken? Is dat t òfdanken van joen moudertoal? De laifhebber van streektoalliteratuur zel t n teleurstellen vinden. Fieke het realistisch genog west om zoch nait te woagen aan n uutdoagen dij heur as schriefster bepaarkt. Mor Het land houdt van stilte is onverminderd n Grunneger roman.
