De raaize van Bertha Benz
Bertha Benz (geb. Bertha Ringer. Pforzheim, 3 maai 1849 – Ladenburg, 5 maai 1944) was traauwd mit dr. Carl Benz, dij zain wordt as de voader van d’auto. Zai kreeg vernuimdhaid as d’eerste automobilist ter wereld. Op 5 augustus 1888 muik ze n laange rit in Carl zien eksperimentele Patent-Motorwagen. Zunder zien mitwaiten en in gezelschop van heur twij zeuns Richard en Eugen ree ze van Mannheim noar heur geboortestee Pforzheim, n òfstand van 106 km.
As reden veur dizze laange autorit gaf zai dat ze op bezuik ging bie heur moeke in Pforzheim, mor der zat meer achter. Heur man was benoam aan d’loop mit de technische kaande van de zoak en dee nait genog om commerciële belangstellen veur zien uutvinden te wekken. Mit dizze tocht trok Bertha veul aandacht en druig zo bie aan t sukses van de Benz Patent Motorwagen.
Op heur rit van Mannheim noar Pforzheim muik ze o.m. n tussenstop in Wiesloch om brandstof bie te vullen. Doarveur kocht ze ligroïne (doudestieds bruukt as schoonmoakmiddel) bie de Stadt-Apotheke, dij doardeur bekìndstaait as t eerste tankstoatsion in de geschiedenis. Wieder ging t over Mingolsheim op Pforzheim aan. Drij doage loater ging heur weeromraaize over o.m. Bauschlott, Bretten, Bruchsal en Schwetzingen.
Onderwegens mos verschaaiden moalen stopt worden om reperoatsies te doun. Doarbie was mainst de hulp van dörpssmeden neudeg, mor Bertha kon zulf ook twij mankemìnten oplözzen: ‘Ain moal was de brandstoflaaiden verstopt – doarbie het mien houdenspèlle holpen. d’Aander moal was d’ontsteken in twijen broken. Dij heb k mit mien kousenbaand repereerd.’
Deur uutvoereg verslag te doun van aal mankemìnten, peerdjede Bertha heur man aan om verbeterns aan zien auto deur te voeren. Zo wuir o.m. n ekstroa versnellen inbaauwd om t rieden in heuvelachteg terraain makkelker te moaken.
Bertha heur suksesvolle rit trok veul publiciteit. De berichten in de pers waren positief, elkenaine pruit derover en dr. Carl Benz kreeg nuigens vanuut d’haile wereld om zien automobiel tentoon te stellen. t Was n deurbroak dij zörgde veur economisch sukses van de Patent-Motorwagen Nr.3, Dit was t eerste medel van Benz dat in de verkoop ging, der binnen enkele tientallen van leverd. Tiedens de baauw van d’auto’s wuiren aingoal verbeterns aanbrocht, van dij gevolgen dat sikkom gain eksemploar geliek was aan n aander.
t Science Museum in Londen het n Patent-Motorwagen Nr. 3 in bezit, mainstekaans is dat de woagen woarmit Bertha Benz heur tocht moakt het. t Is in elk geval d’oldste auto dij haldaal in originele stoat beholden bleven is. De woagen het n zet uutlaind west aan t Automuseum Dr. Carl Benz in Ladenburg, zien faitelke geboortestee.
In herinnern aan dizze pioniersrit wuir in 2008 de Bertha Benz Memorial Route in t leven roupen. t Is n toeristische route en n dynamisch monemìnt van de Badische en Duutse industriële geschiedenis. De bewegwiezerde route komt zo veel meugelk overain mit de weg dij Bertha in 1888 òflegd het. De route voert deur n groot dail van Noord-Baden en verbindt authentieke ploatsen en landschoppen van heur rit mit verschaaiden zainsweerdegheden, zo as museums, kestailen en historische binnensteden.
d’Hìnweg gaait in zudelke richten over 104 km van Mannheim noar Pforzheim via o.m. Ladenburg (mit t Automuseum Dr. Carl Benz en t woonhuus van de femilie Benz), Heidelberg, Wiesloch (mit de Stadt-Apotheke), Bruchsal, Grötzingen (aan de stadsraande van Karlsruhe, t geboortestee van Carl Benz) en Kleinsteinbach noar Wilferdingen en den via de B10 wieder noar Pforzheim. Dit leste dail wiekt òf van Bertha Benz heur route, dij van Wilferdingen over Königsbach, Stein en Eisingen noar Pforzheim ging. Sunt november 2012 is dit dail bewegwiezerd mit Bertha Benz Memorial Route (hist.). De route laaidt joe deur de Oberrheinische leegvlakte mit verschaaiden Romaainse wegen, woaronder de Bergstraße, en de vrougst bluiende amandelbomen van Duutsland; langs t Odenwald mit zien noatuurpaark en t Neckardal noar t Nordschwarzwald mit zien noatuurpaark en t mondaine Baden-Baden om d’houke.
De weeromraaize over 90 kilometer gaait van Pforzheim over o.m. Bretten, Bruchsal, Hockenheim en Schwetzingen weer noar Mannheim. Hier gaait de route deur de Kraichgau, dat ook wel t Toscane van Duutsland nuimd wordt en deur d’uterwoarden van vernijs de Oberrheinische leegvlakte.
n Uutgebraaide, gedetailleerde routebeschrieven is op de webstee van de Bertha Benz Memorial Route te vinden.
Achter elke suksesvolle man staait n staarke vraauw, wordt voak zegd. As uutvinder was dr. Carl Benz briljant, mor n goie zoakenman was hai nait. Dat hai de geschiedenis ingoan is as voader van d’auto, is meer de verdainste van Bertha. Doar is nog altied te waaineg erkennen veur. In Mannheim staait gain standbeeld veur heur en is gain stroade, schoule, zwembad of stoadion noar heur vernuimd, twiel dat veur Carl wel zo is.
Standbeelden veur Bertha stoan wel veur de nog aal bestoande Stadt-Apotheke in Wiesloch en in heur geboortestee Pforzheim. Mor dut n stainen, stoatisch monemìnt heur genog eer aan? n Beter eerbetoon as heur aigen rit kin je Bertha Benz nait geven. As je n moal mit d’auto in t kontraain van Noord-Baden onderwegens binnen, bedenk joe dat doar t aanbegun ligt van ons automobiele vrijhaid. Pak den ook n stukkie mit van de Bertha Benz Memorial Route, in t spoor van de vraauw dij de wereld in bewegen zet het.
Wèllen:
Wikipedia: Bertha Benz
Wikipedia: Benz Patent-Motorwagen Nr. 3
Bertha Benz Memorial Route
