Bie mien leste Kreuze
Net veur de kerstdoagen is Kreuze 100 verschenen. Dat is de leste van Henk en mie as redakteurs. Of t ook haldaal de leste is? Op verschaaiden oproupen van ons veur nije redaksieleden binnen nog gain konkrete reaksies binnenkommen en k verwacht der ook niks meer van. As der gain belangstèllen is om ons waark veurt te zetten, zel noa zeuventien joar n ende kommen aan ons digitoale tiedschrift.
k Heb om en bie 11½ joar mien waark as tekstredakteur doan, woarin ik 70 nummers redigeerd heb, en k bin sikkom 10 joar beheerder van de facebookbladziede west. De gang noar t socioale medium druig bie aan t groter worden van ons lezerspebliek: noast de om en bie 200 ontvangers op ons e-maillieste, binnen der in d’loop van de tied 350 vind-ik-leuks en nog wat meer volgers bie kommen. Deur t dailen van berichten, deur miezulf en deur lezers en volgers, binnen biedroagen wat wieder verspraaid. Wat t aantal lezers is, vaalt nait zuver te zeggen, t liekt mie n redelke aannoame dat we om en bie 500 vaste of regelmoatege lezers haren.
t Redakteurschop van Kreuze het mien kennis van de Grunneger toal deurlopend vergroot en verriekt. Vanòf d’eerste biedroage dij k onder handen kreeg tot t leste nummer aan tou heb k wel wat leerd over woorden, woordvörms, zegswiezen en de verschaaiden varianten van t Grunnegs. De dikke Ter Laan mos der op tied n moal aan te pas kommen om mie dudelkhaid te verschavven.
Toun Jan Blaauw en Henk de Weerd mit Kreuze begunden, haren ze veur ogen dat t veuraal n platförm wezen mos veur schrievers dij gain stee vonden in Krödde en Toal en Taiken. Mor schrievers dij wél n stee doarin vonden, kwammen net zo goud aan bod. Doardeur was schrieverij van verschaaiden nivo’s te lezen. t Ging bie Kreuze nait om literaire kwaliteit, oardeghaid aan t schrieven ston veurop. In dij zin was der veur ons gain ‘goie’ of ‘slechte’ schrieverij. Mor k heb wel es pebaaierd schrievers te helpen om meer uut heur waark te hoalen. De mainsten hebben doar gain verlet van: de schrievers dij gain literair waark levern (willen), stoan t minste open veur hulp en opbaauwende kritiek. Doarin mos k eerst leren mie te bedappern, om gounent nait d’oardeghaid aan t schrieven te ontnemen. Mor k heb voak dingen lezen woarvan k zeggen zol: dat haar ik aans doan. De ‘betere’ schrievers stoan meer open veur kritiek, mor haren dat van mie nait neudeg. Dij binnen mainsttied zo sekuur op heur waark, dat k heur teksten hoast ongezain deursturen kon. Dat heb k nooit doan, want elkenaine moakt wel es n fout.
Wat sekuur op t waark wezen aangaait: de spèllen en t leestaikengebruuk was nait bie elkenaine even goud verzörgd. Dat is gain aargernis van mie, want dat was ook mien waark, ja. Bie gounent kon k ook doar heur waark sikkom blindelings deursturen, gounent luiten t aan mie over en bie aandern zag k in d’loop van de tied verbetern ontstoan. Wat mie n moal nait aanston: n schriever gaf in aigen beheer n bouk uut mit verhoalen, woarvan ik de mainsten onder handen had haar om in Kreuze te publiceren. k Heb aine van hom kocht en t vuil mie slim òf: elke fout en slordeghaid dij ik der uuthoald haar, ston der gewoon weer in. k Heb t bouk noa ain bladziede weglegd en de schriever aansproken. As reaksie kreeg k van hom, as n aander zien teksten bewaarkt, dat t den nait meer zien aigen Grunnegs nait meer is en dus haar e zulf mor zien teksten ‘redigeerd’. t Kin vanzulf dat e nait tevree was over mien waark, en dat mag ook, mor k heb noa t verschienen van zien verhoalen in Kreuze nooit wat van hom heurd.
Bie Kreuze is t buutswoordenboukje van Siemon Reker, en doarmit zien spèllensregels, altied laaidend west bie t verbetern van teksten. Dat heb k schrievers altied dudelk moakt. k Mog der den toch wel van uutgoan dat ze doarmit akkoord waren. Toch gingen gounent mit mie wel es n diskuzzie aan over wat de goie Grunneger spèllen is. t Perbleem mit Grunnegs is, dat t gain erkennen as officiële landstoal het en der dus gain sproake van n officiële spèllen is, woarmit je iets ‘goud’ of ‘fout’ reken maggen. Ik nuim t den ook laiver n veurliggende spèllen. t Hou en woarom van de spèllensregels dij in 1984 deur Reker opsteld binnen, wordt in zien gruine boukje uutstukt. Of hai t wel of nait goud doan het, doarover kin je aiweg diskuzziëren, mor as dit de liene is dij streektoalorganizoatsies en veuraanstoande tiedschriften (Toal en Taiken, Oader en eerder Krödde) volgen, woarom zol Kreuze zoch doar den nait aan holden? Ik vuil mie ook nait degene dij Reker zien waark in twievel heurt te trekken, ik bin bloots n uutvoerder.
t Noakieken en zo neudeg verbetern van aandermans waark haar wel zien uutwaarken op mien aigen schrieverij. Doar is minder van terechte kommen as dat k wild haar. Der ging zoveul tied en energie in zitten, dat k der voak nait meer aan toukwam om schriefplannen te moaken of ideeën uut te waarken. Smangs vergat k ook domweg om aantaikens te moaken, zodat goie ingevens voak verdwenen. t Haar nait zoveul invloud bie t schrieven van blogs, want doarbie kin k mie vastholden aan de faitelke inhold van wat k vertellen wil. Al is ain blog in de moand (smangs gainent) aiglieks te waaineg. As k d’inhold zulf opbedenken mout (biev. in fiktieve verhoalen of laidteksten), breng k tot zowied nog nait veul uut t stee. As k doar meer aan doun wil, zel dat ook es n moal tied worden.
Over t aalgemain heb k mien waark noar tevredenhaid van de schrievers doan, moak k op uut de veule blieken van woarderen dij k de leste tied kregen heb. k Heb zeker ook kritiek kregen, van schrievers dij vonden dat ik gain benul van goud Grunnegs haar of dij t aans nait mit mien waarkwieze ains waren. Veur n enkeling het dat n reden west om niks meer in te sturen of zulfs op te zeggen. k Kin wel zeggen dat k t altied noar mien beste waiten doan heb.
Ook nou mien waark as tekstredakteur doan is, blief k aan d’loop mit Grunneger schrieverij. k Heb nog nait recht plannen wat k wieder doun goa, mor k wil in elk gevaal kieken of k wat meer doun kin mit dizze webstee. En k hol mie beschikboar om mie op aander menaaiern veur de Grunneger (schrief)toal in te zetten. As t doarvan komt, zel je der vervast wat over vernemen.
